- Κόδρος
- I
Μυθολογικό πρόσωπο. Ήταν γιος του Μελάνθου, τον οποίο και διαδέχτηκε στον θρόνο της Αθήνας, και απόγονος του Νηλέα. Κατέφυγε μαζί με τον πατέρα του στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια της καθόδου των Ηρακλειδών στην Πελοπόννησο. Θεωρείται ότι στα χρόνια της βασιλείας του οι Πελοποννήσιοι κήρυξαν πόλεμο εναντίον των Αθηναίων και, ταυτόχρονα, ζήτησαν από το Μαντείο των Δελφών χρησμό για την έκβαση του πολέμου. Το Μαντείο χρησμοδότησε ότι θα καταλάμβαναν την Αθήνα μόνο εάν κατόρθωναν να παραμείνει ζωντανός ο βασιλιάς της πόλης κατά τη διάρκεια των μαχών. Ο Κ. πληροφορήθηκε τον χρησμό και για να σώσει την πόλη του μεταμφιέστηκε σε ζητιάνο και πέρασε στο αντίπαλο στρατόπεδο, προσποιούμενος ότι έκοβε ξύλα. Στον δρόμο συνάντησε δύο Πελοποννήσιους στρατιώτες, εκ των οποίων ο ένας για να αμυνθεί σκότωσε τον Κ., χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν ο βασιλιάς της Αθήνας. Όταν οι Αθηναίοι θέλησαν να θάψουν το πτώμα του βασιλιά τους, οι Πελοποννήσιοι αποχώρησαν, γιατί φοβήθηκαν την επαλήθευση του χρησμού. Το σημείο όπου σκοτώθηκε ο Κ. βρισκόταν στη δεξιά όχθη του Ιλισού, λίγο πριν από τις πύλες της πόλης. Εκεί πιθανολογείται ότι βρισκόταν το ιερό του βασιλιά, για το οποίο υπάρχουν πληροφορίες από μία επιγραφή του 418 π.Χ. που ανέφερε «ιερόν του Κόδρου και του Νηλέως και της Βασίλης». Ο τάφος του Κ. βρισκόταν στην Ακρόπολη, όπως αναφέρεται και σε μία επιτύμβια επιγραφή του 2ου αι. μ.Χ., η οποία βρέθηκε στους ανατολικούς πρόποδες της Ακρόπολης. Ο Παυσανίας σε κάποιο σημείο του έργου του μαρτυρεί ότι ανάμεσα στα αγάλματα του Φειδία που έστειλαν οι Αθηναίοι στους Δελφούς, από τα λάφυρα της μάχης του Μαραθώνα, συγκαταλεγόταν και ένα άγαλμα του Κ.Ο Κ. θεωρείται ότι βασίλεψε 21 χρόνια και ο θάνατός του τοποθετείται στο 1068 π.Χ. ή στο 1088 π.Χ. ή στο 1091 π.Χ. Η αιτία της διαφοράς καθορίζεται και από τη διαφορετική χρονολόγηση της άλωσης της Τροίας. Μετά τον θάνατο του Κ. ανήλθε στον θρόνο ο μεγαλύτερος γιος του, ο Μέδων.Στον Αριστοτέλη συναντάται για πρώτη φορά ο όρος Κοδρίτες, προκειμένου να περιγραφούν οι απόγονοι του Κ. στην Αττική· ωστόσο η ονομασία αυτή χρησιμοποιείτο ήδη στην Ιωνία. Το γεγονός ερμηνεύει κάποια άλλη παράδοση, σύμφωνα με την οποία, τη βασιλεία διεκδίκησε και ο άλλος γιος του Κ., ο Νηλέας, αλλά όταν το Μαντείο των Δελφών επέλεξε τον Μέδωνα, ο Νηλέας ίδρυσε στην Ιωνία αποικία, που εξελίχθηκε στην ιωνική δωδεκάπολη. Σύμφωνα με τις μεταγενέστερες παραδόσεις, ο Κ. υπήρξε ο τελευταίος βασιλιάς της Αθήνας. Μετά τον θάνατό του, ο θεσμός της βασιλείας στην Αθήνα καταργήθηκε οριστικά.IIΆγιος της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πέθανε με μαρτυρικό τρόπο, αφού τον έδεσαν σε άλογα που τον έσερναν στο έδαφος, ώσπου να ξεψυχήσει. Η μνήμη του τιμάται στις 22 Μαΐου.
Dictionary of Greek. 2013.